Ortodonti
Ortodonti; uyumsuz ve çapraşık dişlerin uyum ilişkilerini teşhis ve kontrol eden, bu durumu önlemeye çalışan ve tedavisini yapan diş hekimliği branşının uzmanlık dalıdır.
Ortodontik tedavi neden gereklidir?
Ortodontik tedavi yalnızca estetik kaygısı taşımayıp, ileride karşılaşması mümkün olabilecek diş eti hastalıklarının önlenmesi, çene eklemindeki problemlerin önlenmesi, çiğneme işlevselliğinin sağlanması ve konuşma bozukluğu olan bireylerin bu problemini gidermesini amaçlar. Çapraşık dişlerle ağız hijyeni sağlamak daha güçtür ve bu yüzden dişeti rahatsızlıkları ve çürükler daha kolay oluşur. Çapraşıklıkta alt üst dişlerin birbiriyle uyumlu çalışması eklem ilişkisi bozuk olduğundan çiğneme tam yapılamaz sindirim sisteminde birtakım problemler başlar, çene eklemine veya tek bir dişe fazla yük gelerek ağrılı ve tedavisi zor problemlere yol açabilir. Estetik olarak özellikle bazı vakalarda inanılmaz değişiklikler yaratılabilir.
Ortodontik tedavi gerektiren durumlar
- Dengeli olmayan yüz ve çene yapısı
- Ağızdan solunum
- Fonksiyonda (çiğneme, konuşma gibi) ve kapanışta zorlanma
- Parmak emme, tırnak yeme, yanak ve dudak ısırma gibi kötü alışkanlıkların bulunması
- Aşırı ileride veya geride konumlanmış çene yapıları
- Önden konumlanmış dişler
- Alt ve üst çenedeki dişlerin temas etmemesi veya normal olmayan bir şekilde kapanması
- Süt dişlerinin erken ya da geç kayıpları
- Çapraşık, yanlış yerde konumlanmış veya sürmemiş dişlerin varlığı
Ortodontik problemlere neden olan kötü alışkanlıkların sıralaması:
- Biberonlar
- Yalancı emzikler
- Parmak emme
- Dudak emme ve ısırma
- Dil emme
- Dilin dişler arasınasokulması
- Yutkunma düzensizlikleri
- Diş gıcırdatma
- Konuşma bozuklukları
- Ağızdan solunum
- Tırnak yeme
Ortodontik problemler neden oluşur ve nasıl tedavi edilir?
- Dişsel Bozukluklar
- İskeletsel Bozukluklar
Dişsel bozukluklar; çapraşıklıklar, aralıklar, gömülü dişler, eksik ya da fazla dişler gibi sadece dişleri ilgilendiren bozukluklardır. Tedavileri her yaşta mümkündür. Diş eksikliklerinde ortodontik tedaviyle boşlukların kapatılması mümkündür. Böylelikle boşluğun protezle kapatılmasına ihtiyaç kalmaz.
İskeletsel bozukluklar; alt ya da üst çenenin önde ya da geride olması, önde açık kapanış, dudak damak yarıkları gibi çeneleri kapsayan bozukluklardır. Tedavileri daha kapsamlı ve uzun süreli olup, hastanın yaşı oldukça önemlidir. Dudak ve damak yarıklarında bebeklik, gelişimsel iskeletsel bozukluklarda ise büyümenin devam ettiği yaşlar tedavi için en uygun dönemdir. Erişkin yaşta bu problemler için ortognatik cerrahi adı verilen ameliyat destekli ortodontik tedaviler gündeme gelebilir.
Ortodontik tedavi çeşitleri nelerdir ?
Hareketli Apareyler; akrilik damaklık ve ağızda tutunmayı sağlayan tellerden meydana gelmektedir. Hareketli apareyler, hasta tarafından takılıp, çıkarılabilen tarzdadır. Çocuklarda dar çenelerin genişletilmesi sürecinde, kötü alışkanlıkların kırılması, basit diş tedavilerinde, tedavi sonrasında pekiştirme amacıyla tercih edilen yöntemlerdendir.
Sabit apareyler; klasik diş teli tedavisinde en sık kullanılan apareylerdir. Diş yüzeyine yapıştırılan ve tedavi boyunca çıkarılmayan metal veya seramik braketler olarak da bilinir. Dişin dış yüzeyine ya da iç yüzeyine yerleştirilen sabit apareyler, dil hareketlerini kısıtlamamakta ve konuşmayı olumsuz yönde etkilememektedirler. Ortodontik kuvvetin dişe iletilmesini sağlayan ağız içi sabit apareyler her yaştan kişide rahatlıkla kullanılabilmektedir.
Fonksiyonel Apareyler; İskeletsel problemler adıyla bildiğimiz alt ve üst çenenin birbirine oranla bozulan yapılarını düzeltmek amacıyla büyüme atağı döneminde, hastaların kolaylıkla takıp çıkartabildikleri özel apareylerdir. Çocuklarda alt veya üst çenenin geride olduğu durumlarda sabit ortodontik apareylere yardımcı olarak kullanılır.
Ortognatik Cerrahi (Ortodonti Cerrahi); Ortodonti ya da ortopedik tedaviyle düzeltilemeyecek hastalarda ortodonti tedavisine destek olarak cerrahi düzenlemeler gerçekleştirilebilir. Teknolojinin gelişmesiyle plastik cerrahi uygulamaları beraberinde bozuklukların önüne en iyi şekilde geçilebilmektedir.